جنگ سیامک و مرگ سیامک
گیومرث توانست ایران را بصورت یک حکومت مرکزی در آورد و مدتها با کامرانی و بدون بروز هیچ جنگ و آشفتگی حکومت کرد.تا این که دشمنان و بر زبان فردوسی آهرمنان بدکنش در کار جنگ شدند.گیومرث پسری داشت سیامک نام،که خوبروی ،با فهم و دلیر و لی جوان و کم سن و سال و بدور از تجربه هابود.او بدون جوشن زره و از سر غیرت جوانی به جنگ آهرمنان بد کنش رفت.وان شد که نباید بشود!

پسر بد مراورا یکی خوبروی

هنرمند و همچون پدر نامجوی

سیامک بدش نام و فرخنده بود

کیومرث را دل بدو زنده بود

به جانش بر از مهر گریان بدی

ز بیم جداییش بریان بدی

برآمد برین کار یک روزگار

فروزنده شد دولت شهریار

به گیتی نبودش کسی دشمنا

مگر بدکنش ریمن آهرمنا

به رشک اندر آهرمن بدسگال

همی رای زد تا ببالید بال

آهرمن بدکنش نیز فرزندی داشت بدکنش و ناپاک که آغاز گر جنگ شد!چون به سیامک و مقام او حسادت می کرد!

یکی بچه بودش چو گرگ سترگ

دلاور شده با سپاه بزرگ

جهان شد برآن دیوبچه سیاه

ز بخت سیامک وزآن پایگاه

سپه کرد و نزدیک او راه جست

همی تخت و دیهیم کی شاه جست

همی گفت با هر کسی رای خویش

جهان کرد یکسر پرآوای خویش

کیومرث زین خودکی آگاه بود

که تخت مهی را جز او شاه بود

یکایک بیامد خجسته سروش

بسان پری پلنگینه پوش

بگفتش ورا زین سخن دربه‌در

که دشمن چه سازد همی با پدر

گزارش شرارت ها و نقشه های شیطانی بچه آهرمن و آهرمن به گوش سیامک می رسد و رگ غیرتش به جوش می آید!

سخن چون به گوش سیامک رسید

ز کردار بدخواه دیو پلید

دل شاه بچه برآمد به جوش

سپاه انجمن کرد و بگشاد گوش

در آن زمان هنوز جوشن و زره ساخته نشده بود و سیامک تن به جنگ آهرمنان رفت!
بپوشید تن را به چرم پلنگ

که جوشن نبود و نه آیین جنگ

پذیره شدش دیو را جنگجوی

سپه را چو روی اندر آمد به روی

سیامک بیامد تنا

برآویخت با پور آهرمنا

بزد چنگ وارونه دیو سیاه

دوتا اندر آورد بالای شاه

فکند آن تن شاهزاده به خاک

به چنگال کردش کمرگاه چاک

سیامک به دست خروزان دیو

تبه گشت و ماند انجمن بی‌خدیو

خروزان دیو سیامک را به طرز فجیعی به قتل رسانده و گیومرث از این مصیبت آگاه می گردد، و ن بر سر روی خود می زدند و به سوگ سیامک نشستند!

چو آگه شد از مرگ فرزند شاه

ز تیمار گیتی برو شد سیاه

فرود آمد از تخت ویله کنان

ن بر سر و موی و رخ را کنان

دو رخساره پر خون و دل سوگوار

دو دیده پر از نم چو ابر بهار

خروشی برآمد ز لشکر به زار

کشیدند صف بر در شهریار

همه جامه‌ها کرده پیروزه رنگ

دو چشم ابر خونین و رخ بادرنگ

دد و مرغ و نخچیر گشته گروه

برفتند ویله کنان سوی کوه

برفتند با سوگواری و درد

ز درگاه کی شاه برخاست گرد

یک سال کشور در ماتم و سوگ سیامک بسر می برد تا این که از پروردگار یکتا به گیومرث پیامی می رسد که بجای سوگواری کمر انتقام ببندند و از دیوان و آهرمنان انتقام خون سیامک بگیرند!

نشستند سالی چنین سوگوار

پیام آمد از داور کردگار

درود آوریدش خجسته سروش

کزین بیش مخروش و بازآر هوش

سپه ساز و برکش به فرمان من

برآور یکی گرد از آن انجمن

از آن بد کنش دیو روی زمین

بپرداز و پردخته کن دل ز کین

گیومرث سر به آسمان بر داشته و با بزرگ ترین نام خداوند او را به یاری فرا می خواند

کی نامور سر سوی آسمان

برآورد و بدخواست بر بدگمان

بر آن برترین نام یزدانش را

بخواند و بپالود مژگانش را

وزان پس به کین سیامک شتافت

شب و روز آرام و خفتن نیافت

پسر بد مراورا یکی خوبروی

هنرمند و همچون پدر نامجوی

سیامک بدش نام و فرخنده بود

کیومرث را دل بدو زنده بود

به جانش بر از مهر گریان بدی

ز بیم جداییش بریان بدی

برآمد برین کار یک روزگار

فروزنده شد دولت شهریار

به گیتی نبودش کسی دشمنا

مگر بدکنش ریمن آهرمنا

به رشک اندر آهرمن بدسگال

همی رای زد تا ببالید بال

یکی بچه بودش چو گرگ سترگ

دلاور شده با سپاه بزرگ

جهان شد برآن دیوبچه سیاه

ز بخت سیامک وزآن پایگاه

سپه کرد و نزدیک او راه جست

همی تخت و دیهیم کی شاه جست

همی گفت با هر کسی رای خویش

جهان کرد یکسر پرآوای خویش

کیومرث زین خودکی آگاه بود

که تخت مهی را جز او شاه بود

یکایک بیامد خجسته سروش

بسان پری پلنگینه پوش

بگفتش ورا زین سخن دربه‌در

که دشمن چه سازد همی با پدر

سخن چون به گوش سیامک رسید

ز کردار بدخواه دیو پلید

دل شاه بچه برآمد به جوش

سپاه انجمن کرد و بگشاد گوش

بپوشید تن را به چرم پلنگ

که جوشن نبود و نه آیین جنگ

پذیره شدش دیو را جنگجوی

سپه را چو روی اندر آمد به روی

سیامک بیامد تنا

برآویخت با پور آهرمنا

بزد چنگ وارونه دیو سیاه

دوتا اندر آورد بالای شاه

فکند آن تن شاهزاده به خاک

به چنگال کردش کمرگاه چاک

سیامک به دست خروزان دیو

تبه گشت و ماند انجمن بی‌خدیو

چو آگه شد از مرگ فرزند شاه

ز تیمار گیتی برو شد سیاه

فرود آمد از تخت ویله کنان

ن بر سر و موی و رخ را کنان

دو رخساره پر خون و دل سوگوار

دو دیده پر از نم چو ابر بهار

خروشی برآمد ز لشکر به زار

کشیدند صف بر در شهریار

همه جامه‌ها کرده پیروزه رنگ

دو چشم ابر خونین و رخ بادرنگ

دد و مرغ و نخچیر گشته گروه

برفتند ویله کنان سوی کوه

برفتند با سوگواری و درد

ز درگاه کی شاه برخاست گرد

نشستند سالی چنین سوگوار

پیام آمد از داور کردگار

درود آوریدش خجسته سروش

کزین بیش مخروش و بازآر هوش

سپه ساز و برکش به فرمان من

برآور یکی گرد از آن انجمن

از آن بد کنش دیو روی زمین

بپرداز و پردخته کن دل ز کین

کی نامور سر سوی آسمان

برآورد و بدخواست بر بدگمان

بر آن برترین نام یزدانش را

بخواند و بپالود مژگانش را

وزان پس به کین سیامک شتافت

شب و روز آرام و

 

فردوسی ،دانش و خرد

در سرتاسر کتاب شاهنامه فردوسی در مقام معلمی بسیار کار آزموده و هوشیار نقش مهم خرد و عقل و تفکر و دانش و دانایی را گوشزد می کند.گویی از هر ایرانی و پارسی زبان با اصرار تمام می خواهد که در پرتو خرد که بقول خود او چشم جان است و با ابزار ذانش پیش برود.او کشور را وقتی در راه پیشرفت و ترقی می بیند که مدیران دانشمندان آنرا اداره کنند!

 

نگه کن به جایی که دانش بود

ز داننده کشور به رامش بود

این شعر در حد خود معنایی بزرگ و سترک در خود دارد .یعنی حتی آرامش جامعه در گرو این مطلب است که دانایان خدمتگذار ملت و کشور باشند.

ز پرمایگان دایگانی گزین

که باشد ز کشور برو آفرین

 

هنر گیرد این شاه خرم نهان

ز فرمان او شاد گردد جهان

یزدگرد نیز بر همین اساس در پی احضار دانایان از سرزمین های مختلف و برای آموزش موضوعات مختلف دستواراتی صادر می کند.

چو بشنید زان موبدان یزدگرد

ز کشور فرستادگان کرد گرد

هم‌انگه فرستاد کسها به روم

به هند و به چین و به آباد بوم

همان نامداری سوی تازیان

بشد تا ببیند به سود و زیان

به هر سو همی رفت خواننده‌ای

که بهرام را پروراننده‌ای

بجوید سخنگوی و دانش‌پذیر

سخن‌دان و هر دانشی یادگیر

بیامد ز هر کشوری موبدی

جهاندیده و نیک‌پی بخردی

این شعر ها که در ارتباط با پرورش  فرزند یزد گرد است  تاکید دارد که به یزد گرد گفته شده بود برای تربیت درست فرزند می بایست از اموزگاران و پرورندگان دانا بهره جست.

چو یکسر بدان بارگاه آمدند

پژوهنده نزدیک شاه آمدند

بپرسید بسیار و بنواختشان

به هر برزنی جایگه ساختشان

برفتند نعمان و منذر به شب

بسی نامداران گرد از عرب

بزرگان چو در پارس گرد آمدند

بر تاجور یزدگرد آمدند

همی گفت هرکس که ما بنده‌ایم

سخن بشنویم و سراینده‌ایم

که باید چنین روزگار از مهان

که بایسته فرزند شاه جهان

به بر گیرد ودانش آموزدش

دل از تیرگیها بیفروزدش

ز رومی و هندی و از پارسی

نجومی و گر مردم هندسی

همه فیلسوفان بسیاردان

سخن‌گوی وز مردم کاردان

بگفتند هریک به آواز نرم

که ای شاه باداد و با رای و شرم

همه سربسر خاک پای توایم

به دانش همه رهنمای توایم

در پی این احضار اشخاص ی فرهنگی به نزد گرد می روند و به او تعهد می دهند که با دانش راهنمای شاه و فرزندش باشند.

نگر تا پسندت که آید همی

وگر سودمندت که آید همی

چنین گفت منذر که ما بنده‌ایم

خود اندر جهان شاه را زنده‌ایم

هنرهای ما شاه داند همه

که او چون شبانست و ما چون رمه

سواریم و گردیم و اسپ افگنیم

کسی را که دانا بود بشکنیم

ستاره‌شمر نیست چون ما کسی

که از هندسه بهره دارد بسی

پر از مهر شاهست ما را روان

به زیر اندرون تازی اسپان دمان

همه پیش فرزند تو بنده‌ایم

بزرگی وی را ستاینده‌ایم

 

 

 

صرفنظر از  آن که شعر در ارتباط با مقطع زمانی است حکایت از دیدگاه خود فردوسی نسبت به آموزش و پرورش کودکان دارد.

 

گیومرث

فردوسی چند پرسش تاریخی مطرح کرده و از بنیانگذاری تاریخ حکومتی ایران سخن به میان آورده و خود به این پرسش ها پاسخ می دهد،

سخن گوی دهقان چه گوید نخست

که نامی بزرگی به گیتی که جست

که بود آنکه دیهیم بر سر نهاد

ندارد کس آن روزگاران به یاد

مگر کز پدر یاد دارد پسر

بگوید ترا یک به یک در به در

که نام بزرگی که آورد پیش

کرا بود از آن برتران پایه بیش

پژوهندهٔ نامهٔ باستان

که از پهلوانان زند داستان

او گیومرث را نخستین فرمانروای ایران می خواند که آیین حکومت و تخت و کلاه را او پایه ریزی کرد!

چنین گفت کآیین تخت و کلاه

کیومرث آورد و او بود شاه

چو آمد به برج حمل آفتاب

جهان گشت با فر و آیین و آب

بتابید ازآن سان ز برج بره

که گیتی جوان گشت ازآن یکسره

کیومرث شد بر جهان کدخدای

نخستین به کوه اندرون ساخت جای

فردوسی منزلگاه ظهور نخستین فرمانروای ایران را کوهی بلند معرفی می کند.زیرا کوه نماد قدرت و مقاومت و پایداری است.

سر بخت و تختش برآمد به کوه

پلنگینه پوشید خود با گروه

گیومرث لباس پلنگینه می پوشیده و نخستین کارش پرورش و آموزش آئین زندگی بوده است!

ازو اندر آمد همی پرورش

که پوشیدنی نو بد و نو خورش

به گیتی درون سال سی شاه بود

به خوبی چو خورشید بر گاه بود

همی تافت زو فر شاهنشهی

چو ماه دو هفته ز سرو سهی

دد و دام و هر جانور کش بدید

ز گیتی به نزدیک او آرمید

بنا به گفته فردوسی او به اهلی کردن حیوانات نیز دست آغازیده است،

دوتا می‌شدندی بر تخت او

از آن بر شده فره و بخت او

سپس به معرفی دو شخصیت می پردازد که آئین و دین را از گیومرث آموختند و احتمالا انان نخستین مربیان فرهنگی و دینی مردمان بودند!

به رسم نماز آمدندیش پیش

وزو برگرفتند آیین خویش

در ادامه فردوسی از سیامک فرزند گیومرث سخن می گوید و او را معرفی می کند!

پسر بد مراورا یکی خوبروی

هنرمند و همچون پدر نامجوی

سیامک بدش نام و فرخنده بود

کیومرث را دل بدو زنده بود

به جانش بر از مهر گریان بدی

ز بیم جداییش بریان بدی

برآمد برین کار یک روزگار

فروزنده شد دولت شهریار

 

به گیتی نبودش کسی دشمنا

مگر بدکنش ریمن آهرمنا

به رشک اندر آهرمن بدسگال

همی رای زد تا ببالید بال

یکی بچه بودش چو گرگ سترگ

دلاور شده با سپاه بزرگ

جهان شد برآن دیوبچه سیاه

ز بخت سیامک وزآن پایگاه

سپه کرد و نزدیک او راه جست

همی تخت و دیهیم کی شاه جست

همی گفت با هر کسی رای خویش

جهان کرد یکسر پرآوای خویش

کیومرث زین خودکی آگاه بود

که تخت مهی را جز او شاه بود

یکایک بیامد خجسته سروش

بسان پری پلنگینه پوش

بگفتش ورا زین سخن دربه‌در

که دشمن چه سازد همی با پدر

سخن چون به گوش سیامک رسید

ز کردار بدخواه دیو پلید

دل شاه بچه برآمد به جوش

سپاه انجمن کرد و بگشاد گوش

بپوشید تن را به چرم پلنگ

که جوشن نبود و نه آیین جنگ

پذیره شدش دیو را جنگجوی

سپه را چو روی اندر آمد به روی

سیامک بیامد تنا

برآویخت با پور آهرمنا

بزد چنگ وارونه دیو سیاه

دوتا اندر آورد بالای شاه

فکند آن تن شاهزاده به خاک

به چنگال کردش کمرگاه چاک

سیامک به دست خروزان دیو

تبه گشت و ماند انجمن بی‌خدیو

چو آگه شد از مرگ فرزند شاه

ز تیمار گیتی برو شد سیاه

فرود آمد از تخت ویله کنان

ن بر سر و موی و رخ را کنان

دو رخساره پر خون و دل سوگوار

دو دیده پر از نم چو ابر بهار

خروشی برآمد ز لشکر به زار

کشیدند صف بر در شهریار

همه جامه‌ها کرده پیروزه رنگ

دو چشم ابر خونین و رخ بادرنگ

دد و مرغ و نخچیر گشته گروه

برفتند ویله کنان سوی کوه

برفتند با سوگواری و درد

ز درگاه کی شاه برخاست گرد

نشستند سالی چنین سوگوار

پیام آمد از داور کردگار

درود آوریدش خجسته سروش

کزین بیش مخروش و بازآر هوش

سپه ساز و برکش به فرمان من

برآور یکی گرد از آن انجمن

از آن بد کنش دیو روی زمین

بپرداز و پردخته کن دل ز کین

کی نامور سر سوی آسمان

برآورد و بدخواست بر بدگمان

بر آن برترین نام یزدانش را

بخواند و بپالود مژگانش را

وزان پس به کین سیامک شتافت

شب و روز آرام و خفتن نیافت

 

 

فردوسی در آغاز کتاب  علت نوشتن شاهنامه را پاسخی به پرسش های آیندگان در مورد باره پیدایش صبحدم تاریخ ایران معرفی می کند.

بهتر است ابتدا سخن خود فردوسی را بشنویم و از علت نوشتن شاهنامه آگاه شویم!

سخن هر چه گویم همه گفته‌اند

بر باغ دانش همه رفته‌اند

اگر بر درخت برومند جای

نیابم که از بر شدن نیست رای

کسی کو شود زیر نخل بلند

همان سایه زو بازدارد گزند

توانم مگر پایه‌ای ساختن

بر شاخ آن سرو سایه فکن

کزین نامور نامهٔ شهریار

به گیتی بمانم یکی یادگار

هم چنین او از خواننده کتابش می خواهد که گزارشات مندرج در کتاب را افسانه و داستان به شمار نیاورده و دیگر آنکه برخی از آنها بگونه رمز بیان شده و با نیروی خرد و تفکر به فهم در می آیند.

تو این را دروغ و فسانه مدان

به رنگ فسون و بهانه مدان

==========

ازو هر چه اندر خورد با خرد

دگر بر ره رمز و معنی برد

==========

سپس به وجود کتابی از عهد کهن یاد می کند که گزارشات تاریخ باستانی ای ان در آن وجود داشته و فردوسی از متن آن آگاه شده است.

یکی نامه بود از گه باستان

فراوان بدو اندرون داستان

پراگنده در دست هر موبدی

ازو بهره‌ای نزد هر بخردی

البته فردوسی گوشزد می کند که این کتاب بصورت بخشهای پراکنده در دست موبدان بوده و پهلوانی دهقان نژاد آنان رایکجا گرد آورده است.

یکی پهلوان بود دهقان نژاد

دلیر و بزرگ و خردمند 

پژوهندهٔ روزگار نخست

گذشته سخنها همه باز جست

ز هر کشوری موبدی سالخورد

بیاورد کاین نامه را یاد کرد

بپرسیدشان از کیان جهان

وزان نامداران فرخ مهان

این پهلوان دهقان نژاد از آن موبدان پرسشهایی را در باره آغاز تاریخ باستانی ایران می پرسد و پاسخ می گیرد‌.

که گیتی به آغاز چون داشتند

که ایدون به ما خوار بگذاشتند

چه گونه سرآمد به نیک اختری

برایشان همه روز کند آوری

بگفتند پیشش یکایک مهان

سخنهای شاهان و گشت شهان

این پرسشها موضوعات زیر را در بر می گرفته است!

ما که بوده ایم؟

تمدن ایران چگونه شکل گرفتهاست؟

رسم حکومت و کشور داری را چه کسی و یا چه کسانی پایه گذاری کردهاند؟

پس از شنیدن پاسخ از آگاهان کتابی دیگر تهیه می شود و همه تاریخ باستان در آن گرد آوری می گردد!

چو بشنید ازیشان سپهبد سخن

یکی نامور نافه افکند بن

چنین یادگاری شد اندر جهان

برو آفرین از کهان و مهان

و سر انجام نامه تاریخ باستانی ایران زمین شکل گرفته و مجموعه ای خواندنی می شود.

بهتر از هر چه ایزد بداد                     ستایش خرد را به از راه داد

خرد رهنمای و خرد دلگشای                    خرد دست گیرد به هر دو سرای

ازو شادمانی وزویت غمیست                  وزویت فزونی وزویت کمیست

خرد تیره و مرد روشن روان                         نباشد همی شادمان یک زمان

چه گفت آن خردمند مرد خرد                       که دانا ز گفتار از برخورد

کسی کو خرد را ندارد ز پیش                      دلش گردد از کردهٔ خویش ریش

هشیوار دیوانه خواند ورا                             همان خویش بیگانه داند ورا

ازویی به هر دو سرای ارجمند                       گسسته خرد پای دارد ببند

خرد چشم جانست چون بنگری                      تو بی‌چشم شادان جهان نسپری

نخست آفرینش خرد را شناس                     نگهبان جانست و آن سه پاس

سه پاس تو چشم است وگوش و زبان           کزین سه رسد نیک و بد بی‌گمان

خرد را و جان را که یارد ستود                       و گر من ستایم که یارد شنود

حکیما چو کس نیست گفتن چه سود              ازین پس بگو کافرینش چه بود

تویی کردهٔ کردگار جهان                            ببینی همی آشکار و نهان

ما پاسخ به پرسش های پیشین را که جواب به آنها نرسید از آخرین شروع می کنیم.چشم جان چیست؟چون چشمان که در صورت ما قرار گرفته چشم جسم مااست ولی چشم روح ما و فکر ما کدامست.حکیم فرزانه ایران خرد را چشم جان و روح و عقل می داند.

خرد چشم جانست چون بنگری      تو بی چشم شادان جهان نسپری

اکنون پرسش مهم این است!ما  در زندگی روز مره خود چه اندازه از  چشم جانمان و عقلمان یعنی از خرد و عقل و اندیشه استفاده می کنیم؟اگر این میزان استفاده به اندازه کافی است چرا این همه جار و جنجال و د عوا و نزاع خیابانی داریم؟تصادفات رانندگی ما تا ۹۰ در صد قابل مهارت شدن است ولی هرروزه بر میزان آن افزوده می شود.چون ما چشم جانمان را نیمه بسته و یا حتی تماما می بندیم.

این است که در مانده شده ایم.مشکل فرهنگی وخیم پیدا کرده ایم.

در همین شعر فردوسی راه نجات را مختصر و مفید به ما می آموزد!

سه پاس تو چشم است و گوش و زبان    کزین سه رسد خوب و بد بی گملن

یعنی به زبان ساده و خودمانی!می خواهی سالم بمانی می خواهی آسوده زندگی کنی می خواهی با موفقیت به آرزوهایت برسی زبان خود را نگه دار بر سر هر کس داد نکش بد نگو !هر حرفی را نزن و رابطه خود را با عزیزان و دوستانت ویران نکن! با چشم باز و محتاط و دقیق نگاه کن تا فرصتها از دست نروند ،زیباییها را ببینی بدیهارا دریابی بدها را بشناسی  کتابهای خوب بخوان فیلمهای خوب نگاه کن موسیقی شاد و سازنده و حیاتبخش گوش کن! و گوش به سخنان زیبا و سازنده بده !

با دانایان و تجربه داران م کن،

به گفتار دانندگان راه جوی                       به گیتی بپوی و به هر کس بگوی

در پی آموزش علم و دانش باش! تا زندگیت به شاهکار تبدیل شود.

ز هر دانشی چون سخن بشنوی                  از آموختن یک زمان نغنوی

 

   ۱    دلیل اصلی نگارش شاهنامه چیست وچرا فردوسی شاعر بزرگ ایران به چنین کاری دست زد؟

  ۲    نخستین کسانی که فردوسی را در این کار سترگ همراهی کردند که بودند؟

  ۳   نخستین آغاز گر حکومت در ایران از کجا امد و که بود؟

  ۴   فریدون پسر که بود و چه اقداماتی را انجام داد؟

  ۴   چرا طهمورث را دیو بند خواندند.

   ۵  طهمورث نوشتن را از چه کسانی فرا گرفت؟

   ۶  ت جامع طهمورث چه اصولی داشت؟

در اینده با هم سخن خواهیم گفت.

    ۷  از نظر فردوسی چشم جان چه نام دارد؟

ضحاک که بود؟ پسر بد مراین پاکدل را یکی کش از مهر بهره نبود اندکی جهانجوی را نام ضحاک بود دلیر و سبکسار و ناپاک بود کجا بیور اسپش همی خواندند چنین نام بر پهلوی راندند کجا بیور از پهلوانی شمار بود بر زبان دری ده‌هزار ز اسپان تازی به زرین ستام ورا بود بیور که بردند نام شب و روز بودی دو بهره به زین ز روی بزرگی نه از روی کین روانشناسی ضحاک فردوسی در مقام یک روایتگر بزرگ و امانتدار تاریخ بشری اگر از،دشمن هم صحبت کند و دشمن یک خصلت مثبت داشته باشد اوبه آن ویزگی

ضحاک که بود؟ پسر بد مراین پاکدل را یکی کش از مهر بهره نبود اندکی جهانجوی را نام ضحاک بود دلیر و سبکسار و ناپاک بود کجا بیور اسپش همی خواندند چنین نام بر پهلوی راندند کجا بیور از پهلوانی شمار بود بر زبان دری ده‌هزار ز اسپان تازی به زرین ستام ورا بود بیور که بردند نام شب و روز بودی دو بهره به زین ز روی بزرگی نه از روی کین روانشناسی ضحاک فردوسی در مقام یک روایتگر بزرگ و امانتدار تاریخ بشری اگر از،دشمن هم صحبت کند و دشمن یک خصلت مثبت داشته باشد اوبه آن ویزگی

جمشید فرزند طهمورث فرزند هوشنگ واژه جمشید واژه جمشید را به معنای دو قلوی درخشان تعریف کرده اند چون ش جمک ویا به پهلوی یمک توا مان به دنیا آمده اند . در سانسکریت یه مه» نام نخستین مرد و پادشاه جهان مردگان است. (کزازی، 1385/262) گویند که پدر جمشید اولین سازندة نوشابة آیینی هوم است. شاید پیوند جمشید با شراب از این موضوع سر چشمه گرفته باشد. جمشید با جام جم نیز مرتبط است .گزارشات حکایت از ان دارند که جام جم، جامی بود که افلاک و ستارگان روی آن نقش شده

طهمور ث و ت ترکیبی او چون دیوان در زمان طهمورث شورش کردند او با اقدامات دو گانه ؛ نیروی نظامی و دیگری افسون و یا همان (ت) آنان را سرکوب نمود: چو دیوان بدیدند کردار او کشیدند گردن ز گفتار او شدند انجمن دیو بسیار مر که پردخته مانند ازو تاج و فر چو طهمورث آگه شد از کارشان برآشفت و بشکست بازارشان به فر جهاندار بستش میان به گردن برآورد گرز گران همه نره دیوان و افسونگران برفتند جادو سپاهی گران دمنده سیه دیوشان پیشرو همی به آسمان برکشیدند غو جهاندار

پسر بد مراو را یکی هوشمند گرانمایه طهمورث دیوبند بیامد به تخت پدر بر نشست به شاهی کمر برمیان بر ببست همه موبدان را ز لشکر بخواند به خوبی چه مایه سخنها براند چنین گفت کامروز تخت و کلاه مرا زیبد این تاج و گنج و سپاه جهان از بدیها بشویم به راید پس آنگه کنم درگهی گرد پای ز هر جای کوته کنم دست دیو که من بود خواهم جهان اقدامات طهمورث فرزند هوشنگ(۲) بیاورد و یکسر به مردم کشید نهفته همه سودمندش گزید بفرمودشان تا نوازند گرم نخوانندشان جز به آواز نرم چنین گفت کاین

حکومت طهمورث فرزند هوشنگ و اقدامات ا و پسر بد مراو را یکی هوشمند گرانمایه طهمورث دیوبند بیامد به تخت پدر بر نشست به شاهی کمر برمیان بر ببست همه موبدان را ز لشکر بخواند به خوبی چه مایه سخنها براند چنین گفت کامروز تخت و کلاه مرا زیبد این تاج و گنج و سپاه جهان از بدیها بشویم به رای پس آنگه کنم درگهی گرد پای ز هر جای کوته کنم دست دیو که من بود خواهم جهان را خدیو هر آن چیز کاندر جهان سودمند کنم آشکارا گشایم ز بند پس از پشت میش و بره پشم و موی برید و به رشتن

داستان ضحاک با پدرش مرداس مرداس پدر ضحاک و از عر بان بود ولی فردوسی او را مردی نیک خو و درست کردار و بخشنده معرفی می کند: یکی مرد بود اندر آن روزگار ز دشت سواران نیزه گذار گرانمایه هم شاه و هم نیکمرد ز ترس جهاندار با باد سرد که مرداس نام گرانمایه بود بداد و دهش برترین مایه بود مر او را ز دوشیدنی چارپای ز هر یک هزار آمدندی بجای بز و اشتر و میشرا همچنین بدوشندگان داده بد پاکدین همان گاو دوشا بفرمان بری همان تازی اسپان همچون پری بشیر آن کسیرا که بودی نیاز

خانه کاوه آهنگر اصلی آیا میدانید آرامگاه کاوه آهنگر کجاست؟ چو کاوه برون شد ز درگاه شاه برو انجمن گشت بازارگاه همی بر خروشید و فریاد خواند جهان را سراسر سوی داد خواند ازان چرم کاهنگران پشت پای بپوشند هنگام زخم درای همان کاوه آن بر سر نیزه کرد همانگه ز بازار برخاست گرد خروشان همی رفت نیزه بدست که ای نامداران یزدان پرست در حاشیه زاینده رودی روستایی به نام اسکندری وجود دارد که مردم آن با کاوه آهنگر آشنایی کامل دارند و این چهره محبوب تاریخی ایران را می شناسند.

لاریجان محل تولد فریدون شاه باستانی ایر ان است لاریجان یکی از بخش‌های شهرستان آمل است که در استان مازندران قرار دارد.در حقیقت لاریجان جنوبی‌ترین ناحیه استان مازندران به شمار می آید که در دامنه‌های شمالی رشته کوه البرز قرار گرفته‌است. از امتیازات لاریجان این است که کوه دماوند نیز در این منطقه قرار داشته و راه‌های صعود به آن در لاریجان جای دارد.لاریجان یکی از شهرها و منطقه‌های تاریخی و باستانی ایران است که تجربه های تاریخی فراوان داشته است.

بر تخت نشستن منوچهر و زندگی ا و منوچهر یک هفته با درد بود دو چشمش پر آب و رخش زرد بود به هشتم بیامد منوچهر شاه بسر بر نهاد آن کیانی کلاه پس از در گذشت فریدون ، منوچهر که از تبار اوست بر تخت نشست و به جهان مژده عدل و داد و نیکی و فرزانگی داد: چو دیهیم شاهی بسر بر نهاد جهان را سراسر همه مژده داد به داد و به آیین و مردانگی به نیکی و پاکی و فرزانگی در شاهنامه منوچهر پسر پشنگ و مادر منوچهر ماه آفرید است که دختر ایرج می باشد.